Gül: Radikal gruplar bizim için büyük güvenlik tehdidi

23.09.2013 Vatan

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül BM 68. Genel Kurulu için geldiği New York’ta, heyette yer alan gazetecilerle bir sohbet toplantısı yaptı. Sohbetin ağırlığını BM ve İslam dünyasındaki kuruluşların durumu, Suriye’de El Kaide varlığı ve mezhep savaşları oluşturdu. En son olarak kendisine “Cumhurbaşkanlığı seçimleri hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusu yöneltilen Gül “Şimdi o konuda konuşup bütün bu söylediklerimi gölgelemek istemem” cevabını verdi.

Radikal grupların özellikle El Kaide’nin Suriye’deki varlığı gündemde. Kimse üstlenmiyor ama bu grupların kendi başına orada var olabilmeleri mümkün mü? Bazı ülkelerin desteğini doğrudan ya da dolaylı alıyor olmaları gerekmez mi?
Gül: Öncelikle, acımasız bir iç savaş başladığı zaman herkes her şeyi kendisine mübah görür. Senin tarafına öyle bir kötülük yapılmıştır ki, sen karıncayı ezmeyen insan her şeyi yapmaya başlarsın. Ve bu ortam uzadığı zaman, aşırılık, radikalizm kendisini terörizmde bulur. “El Kaide gelmiş de bir yerde ofis açmış. Her yerden adam getiriyor” gibi değil bu olay. İntihar saldırıları bu ülkelerde 10-20 sene öncesi söz konusu muydu? Yoktu. Bunlar bir hastalık. Enfeksiyon. Bu hastalık açıldığı zaman herkes gelir konar üstüne. Burada böyle bir ortam yaratıldı. Bu ne kadar uzun sürerse, üstünden gelinemeyecek problemler çıkacak. Önce Suriye için, sonra bölge için, sonra dünya için. Bu iş kısa sürmeli. Biz bunu herkesle çok konuştuk. Ama en başında da Suriyeliler ile konuştuk. En sonunda Ahmet Bey (Davutoğlu) gittiğinde de, benim yazdığım mektupta da okuyoruz, bugün yaşananların hepsini, biz yazmışız. Bizim söylediğimiz şeyler. Bunları onlar da görüyordur.
Bu bir süreçle ortaya çıkar. Bir tarafta haksızlık, zulüm, silah söz konusu olursa ona karşı direnç söz konusu olur. Bu ortamlar olduğu süre için de o ülkede bir grup mücadele ederken haksızlığa karşı, kurulu düzene karşı giderek radikalleşir, giderek ekstremleşir. Ondan sonra da onların arasından terörist diyebileceğimiz gruplar çıkar. Başında belki hiçbiri terörist ya da radikal değildi. Ama bu şartlar insanları o noktaya getirdi. Karıncayı ezmeyen insanlar öyle bir noktaya gelir ki karşılıklı vahşetin içine girerler. Bu böyle bir süreçtir. Başında birkaç yüz kişiyken, binlere on binlere çıkar. Bizim için bu hayati bir konu ve büyük bir güvenlik tehdididir. Bizi birinci derecede ilgilendiriyor. Onun için biz daha çok gayret sarf ediyoruz.

Türkiye’den de gidenler var. Onlar da mı iyiniyetle gitmiştir
Gül: Olabilir tabi. Ama şunu söyleyeyim: devlet yetkililerin bilgisi dâhilinde kimse gidemez. Yani bu olamaz. Ama soruya “olabilir” dedim, değil mi? Neden öyle dedim? Çünkü bu işlerde “sıfır engel” mümkün değil. Tankımızla topumuzla sınırı beklediğimizde bile, teröristin karşı taraftan girmesine mani olamayabiliyoruz. Onun için Suriye sınırındaki ortam da belli. Bunlar olabilir. Bu konuda Türkiye’den de herhangi bir şey olamaması için ben de ikaz da ettim. Aman dikkatli olalım. Bunlar zor işler.

Son dönemde biliyorsunuz Suriye’nin kuzey bölgelerinde PYD güç kazandı. Türkiye de son aylarda daha diplomatik bir ilişki kurmaya başladı. Salih Müslim ağırlandı. PYD ile kurulan ilişki hakkında ne düşünüyorsunuz?
Gül: Sizin yakınınızda bir oluşum oluşuyorsa, sevseniz de sevmeseniz de bununla ilgilenecekseniz. Görmem demeyeceksiniz. Bu bahsettiğiniz grubun başındaki o ismin yurtdışında yaptığı konuşmayı, Sayın Başbakan için söylediği sözleri de gördüm. Onun için her zaman çok dikkatli olması gerekir Türkiye’nin, dikkatli de oluyordur.

Biraz açar mısınız? Türkiye’ye davet edildi. Çok büyük bir onurlandırmaktı aslında. Ona rağmen biraz dikkatsiz ifadeler mi kullandı daha sonra? O anlamda mı dediniz?
Gül: Bu görüşmeler elzem şeylerdir. Sınırınızda oluyor. Doğru yönlendirmek, aklıselimi göstermek için bu görüşmeler doğaldır. Nihayetinde bizim Suriyeli Kürtlere yönelik hiçbir zaman alerjimiz olmadı. Doğrusu biz onları Türkiye’nin akrabaları olarak görürüz. Bu ayrı, ama terör bağlantısı içinde olanlar ayrı bir şey. Suriyeli Kürtlerin hepsi de aynı çatı altında değil biliyorsunuz. Onun için biz orada herkesle ilgilenmek, hekesi takip etmek, herkesin doğru iş yapmasını, yanlışa düşmemesini sağlamak için görüşler, temaslar kuruyoruz. Gayet doğal olması gereken şeylerdir. Siz isimle zikrettiğiniz için bunu söylüyorum. Yoksa bunların hiçbirini muhatap almam. Türkiye bağlantılılarını da almam. Başkalarını da almam. Sorduğunuz için söyledim.

PKK’nın geri çekilmeyi durdurma açıklaması hakkında ne düşünüyorsunuz?
Gül: Yapılan açıklamalardan öncesini zaten ilgili birimler bize bilgi veriyor. İşin bir PR (halkla ilişkiler) yanı, bir de gerçek yanı var. Yapılan açıklamaların bir kısmını politik planlama çerçevesinde yapıyorlar. Nasıl bir noktadayız? Bakalım göreceğiz.

Gerek Türkiye’de, gerek dünyada BM’ye yönelik ciddi tepkiler var. Özellikle Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesinin veto hakkı nedeniyle...
Gül: Evet, dünya vicdanında çok itibar kaybetti. Ayrıca BM Güvenlik konseyi etnik ve dini olarak da tam temsil kabiliyetine kabil değil. Reformu için çalışmalar var. Ama nasıl bir anayasaya kötü de olsa, değiştirene kadar uymak zorundaysak burada da aynı durum geçerli. Güvenlik Konseyi’nden bazı konularda oy birliğiyle vetosuz karar çıkması imkansız hale geldiği için uluslararası hukuk atlanıyor ve “legitimacy” (meşruiyet) diye bir kural çıkıyor. Balkanlar’da olan buydu. “Evet uluslararası hukuka uygun değil ama bu katliamı durdurmamız lazım” diye meşruiyet temelinden hareketle müdahale edildi. Hukukilikten meşruiyete doğru bir uygulama var. Artık bu işler belli ülkelerin koalisyonuna kayıyor. Bazıları da, bu bugün bana uygulanırsa ileride başkalarına uygulanır mı diye bir tartışmaya giriyor. Çok tartışmalı konular. Ama şu bir gerçek ki, uluslararası platformda BM’nin kredibilitesi kalmamış vaziyette. Bugün bazı ülkeler askeri müdahaleye karşı çıkarken, bir bakıyorsun bir kaç yıl önce askeri müdahalenin en sertini yapmış kendisi.

Öte yandan İslam dünyasındaki kuruluşlar da çok etkisiz.
Gül: İslam dünyasındaki kuruluşlar içinde de bölünmeler var. En sonra Suriye ve Mısır krizinden sonra çok fazla kendi içinde bölünmeler oldu. Önemli olan, problemin orta çıkmasını engellemek. Batı çok acılar çekti, çok kan döküldükten sonra problemleri önleyici bir diplomasi geliştirdiler. Nihayetinde bir olgunluk gerektiriyor. İslam dünyasında henüz bu olgunluk yok. Bizim arabuluculuk, kolaylaştırıcılık faaliyetlerimiz bu yüzden son 10 yılda çok yoğunlaşmıştır. İslam dünyasındaki sorun neticede liderlerle ilgili. Ancak şunu da unutmamak lazım: İslam dünyası korku duvarlarını aştı. Onun için ne olursa olsun geri dönüş olmaz.

İslam dünyasındaki mezhep savaşları hakkında ne düşünüyorsunuz?
Gül: Avrupa’nın Ortaçağ’da yaşadığını İslam dünyası şimdi yaşıyor. Diyelim ki Sünni bir diktatör var, sırf Sünni olduğu için o zalimin yanında olup, sırf Şii diye hak hukuk bilen biriyle savaşacaksın. Ya da bir Şii her türlü gaddarlığı yapacak, sadece Şiilik adına onu tutacaksın... Bunlar ilkelliğin göstergesi. Bu büyük bir tuzak. Bütün Ortadoğu için... Ayrıca kendi içinde de bölünmeler var. Sünnilik içinde 3-4 parça çıktı. Ama bu bir iklim meselesi. Önce o iklimi oluşturmamak gerekir. Onun için liderliklerin rolü çok büyük. Önce kutuplaşma ve cepheleşmeler oluyor, sonra da cephe içinde cepheler çıkıyor. Suriye’de Arap dünyasında olan budur. Böylesi bir ortama sürüklenmemek için bu tip şeylere girmeden önce çok düşünmek, her türlü çareyi denemek gerekiyor.

Destek olmak ister misiniz?
Doğru haber, özgün ve özgür yorum ihtiyacı
Bugün dünyada gazeteciler birer aktivist olmaya zorlanıyor. Bu durum, kutuplaşmanın alabildiğine keskin olduğu Türkiye'de daha fazla karşımıza çıkıyor. Halbuki gazeteci, elinden geldiğince, doğru haber ile özgün ve özgür yorumla toplumun tüm kesimlerine ulaşmaya çalışmalı ve bu yolla, kutuplaşmayı artırma değil azaltmayı kendine hedef edinmeli. Devamı için

Son makaleler (10)

19.11.2024	Nihayet birilerinin beklediği ve umduğu gibi Devlet Bahçeli geri adım mı attı?
10.11.2024	Abdullah Öcalan’a sormak istediğim 20 soru
10.11.2024	Hasan Cemal ile söyleşi: Zamâne Diktatörleri
07.11.2024	Burak Bilgehan Özpek ile söyleşi: Bahçeli DEM Parti açılımından ne umuyor, ne bulabilir?
06.11.2024	Transatlantik: Trump nasıl kazandı? Türk-Amerikan ilişkileri nereye?
05.11.2024	Hatem Ete ile söyleşi: Bahçeli ile Erdoğan ayrışıyor mu?
03.11.2024	Fethullah Gülen öldüğüyle kaldı
01.11.2024	Ruşen Çakır ve Kemal Can ile Haftaya Bakış (239): Esenyurt Belediyesi’ne kayyum atandı - CHP ne yapacak?
30.10.2024	Transatlantik: ABD seçimlerine son 5 - Türkiye’de çözüm süreci tartışmaları İsrail’in İran’a cevabı
27.10.2024	Ertuğrul Özkök niçin Fethullah Gülen’i çok sevmişti?

19.11.2024		Nihayet birilerinin beklediği ve umduğu gibi Devlet Bahçeli geri adım mı attı?
22.09.2024		Ruşen Çakır nivîsî: Di benda hevdîtina Erdogan û Esed de
17.06.2023		Au pays du RAKI : Entretien avec François GEORGEON
21.03.2022		Ruşen Çakır: Laicism out, secularism in
19.08.2019		Erneute Amtsenthebung: Erdogans große Verzweiflung
05.05.2015		CHP-şi Goşaonuş Sthrateji: Xetselaşi Coxo Phri-Elişina Mualefeti
03.04.2015		Djihadisti I polzuyutsya globalizatsiey I stanovitsya yeyo jertvami. Polnıy test intervyu s jilem kepelem
10.03.2015		Aya Ankara Az Kobani Darse Ebrat Khahad Gereft?
08.03.2015		La esperada operación de Mosul: ¿Combatirá Ankara contra el Estado Islámico (de Irak y el Levante)?
18.07.2014		Ankarayi Miçin arevelki haşvehararı